Jubilerende fotograaf Bernard Rübsamen eert zijn held David Bowie met uniek fotoboek

Bowie-fan Bernard Rübsamen toont twee foto’s van zijn muzikale held die zijn opgenomen in het nieuwe fotoboek. Foto: Rudi Hofman

ZUTPHEN – In het jaar dat hij zijn 40-jarig jubileum als professioneel fotograaf viert, eert Bernard Rübsamen zijn muzikale held David Bowie met een uniek fotoboek. Uniek omdat hierin naast foto’s van zeven concerten – inclusief optreden bij een persconferentie – die Bowie in Nederland gaf ook foto’s staan van de laatste keer dat hij zich kort voor zijn dood in het openbaar vertoonde. Dit was bij de première van de musical Lazarus op 7 december 2015 in New York.

Op zijn elfde kreeg de nu 59-jarige Bernard Rübsamen voor Sinterklaas zijn eerste David Bowie-single Fame met als B-kant het nummer Right. Aan het begin van het interview laat hij op YouTube het begin van Fame horen. Na 48 jaar vindt hij het nummer nog steeds geweldig en dat geldt feitelijk voor het gehele oeuvre van David Robert Jones alias David Bowie.

“Bowie was ongeëvenaard. Zijn muziek was steeds weer anders en heeft in al die jaren geen millimeter aan kracht ingeboet. Het geeft mij nog steeds dezelfde sensatie. Bowie verzamelde altijd heel goede mensen om zich heen uit wie hij het optimale wist te halen”, zegt Rübsamen in zijn woning in Tonden, gemeente Brummen.

Eerste contract
De geboren Amsterdammer verhuisde in 1971 mee naar Zutphen, omdat het bedrijf waar zijn vader werkte werd overgeplaatst naar Zutphen. 

Jonge Bernard groeide op in Zutphen en ging naar het Isendoorn College. Op 18 februari 1983 tekende hij zijn eerste contract. Hij werd medewerker/fotograaf bij de IJssel-express. Daarna ging hij ook aan de slag voor Contact Vorden, Warnsveld, Vierakker, de Zutphense Koerier en de Graafschapbode. Deze periode eindigde medio 1985 toen hij naar Amsterdam trok om in de leer te gaan bij fotograaf Frits Gerritsen. Gerritsen zou zes jaar later zijn diploma reportagefotografie van de Fotovakschool medeondertekenen.

Terug naar 1983. David Bowie gaf dat jaar in juni twee optredens in De Kuip in het kader van zijn Serious Moonlight Tour. “Vanaf jongerencentrum De Bliksem in Brummen gingen we met de bus naar Rotterdam. Een kaartje kostte geloof ik 50 gulden. Tijdens het concert zag ik zijn tourfotograaf staan en ik dacht bij mezelf, de volgende keer sta ik daar!”, herinnert Rübsamen zich heel goed. 

96 foto’s
Voor het boek David Bowie: Photography & Tribute dat de jubilerende fotograaf zaterdag 9 december in het Luxor Theater presenteert, heeft hij 96 foto’s uit de periode 1987-2015 geselecteerd. Op 75 foto’s staat Bowie, daarnaast zijn er foto’s van onder meer perskaarten, publiek en podium.

Rübsamen had de belofte aan zichzelf uit 1983 gestand gedaan en woonde de zeven concerten – inclusief optreden bij een persconferentie – die Bowie tussen 1987 en 2004 in Nederland gaf bij als persfotograaf. Dat dit hem is gelukt, dankt hij aan de durf die hij in 1987 aan de dag legde. Zonder uitnodiging glipte hij op 30 maart samen met een aantal schoolkinderen, met zijn perskaart van de Graafschapbode, Paradiso binnen. Hierdoor kon hij Bowie’s persconferentie voor zijn Glass Spider Tour bijwonen. Deze was belegd vanwege het concert dat hij 30 mei dat jaar in De Kuip zou geven.

‘Totale magie’
Met foto’s die Rübsamen van Tina Turner had gemaakt in de studio van Joop van den Ende, wist hij de grote man van platenlabel EMI te overtuigen en was hij voortaan welkom bij Bowie-concerten. “De eerste keer dat ik voor het podium van De Kuip Bowie zag optreden, was voor mij totale magie”, zegt de fotograaf.

Na de laatste show van Bowie in Nederland, op 11 juni 2004 in de Amsterdam ArenA tijdens A Reality Tour, leek het erop dat Rübsamen zijn held nooit meer voor zijn camera zou krijgen. Vanaf 1998 was hij zich vooral gaan toeleggen op royalfotografie. Alle koningshuizen in Europa volgt hij anno 2023 nog steeds op de voet. Eerder dit jaar bracht hij het fotoboek 10 jaar Koningspaar uit met een selectie van de mooiste en meest indrukwekkende momenten die in het eerste decennium van koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben plaatsgevonden.

Hartstilstand
Een zeer ingrijpende gebeurtenis op 8 december 2014 zou Rübsamen indirect weer op het spoor van Bowie zetten. “Ik was aan het werk in Brussel. Koningin Fabiola was drie dagen eerder overleden en ik kreeg bij het paleis een hartstilstand. Een paleismedewerker hoorde dat het niet goed was en waarschuwde een bodyguard die mij heeft gereanimeerd. Twee maanden later was ik weer aan het fotograferen in de Alpen, maar het heeft veel langer geduurd voordat ik volledig hersteld was.”

In april 2015 kreeg Rübsamen een telefoontje van zijn broer. Die vroeg hem of hij De Wereld Draait Door had gezien. Hierin vertelde de Belgische regisseur Ivo van Hove dat hij was gevraagd de musical Lazarus met muziek en teksten van Bowie te regisseren. 

Rübsamen: “Dit werd voor mij de aanleiding om mijn leven weer een positieve wending te geven en een voor mij bijzonder project te starten. Dus heb ik negatieven van mijn foto’s van Bowie in Nederland laten scannen en heb daar een fotoboek van samengesteld. Dit met het idee hem dat op 7 december 2015 tijdens de musicalpremière in New York te overhandigen. Deze poging mislukte toen hij de New York Theatre Workshop uitkwam lopen, maar Ivo van Hove nam het boek aan en beloofde het Bowie te geven. Ik heb daar nooit een reactie op gekregen.”

Telefoon roodgloeiend
De oud-Zutphenaar was die dag bij toeval wel de enige professionele fotograaf die de toen al ernstig zieke en kwetsbaar ogende Bowie fotografeerde. De popster overleed op 10 januari 2016 in New York. Rübsamen hoorde dit van zijn broer toen hij voor een controle onderweg was naar het ziekenhuis. “Ik was helemaal overstuur en dacht, hoe gaat men op mijn laatste foto’s van Bowie reageren? Mijn telefoon stond meteen roodgloeiend. De foto’s zijn wereldwijd gepubliceerd van The Sun in Engeland tot de New York Times.”

Een aantal foto’s van Bowie’s laatste publieke verschijning is beland in het boek David Bowie: Photography & Tribute dat Bernard Rübsamen als eerbetoon aan zijn held heeft samengesteld. Hij hoopt ooit een exemplaar te kunnen overhandigen aan Iman, de vrouw van Bowie die weigert zichzelf zijn weduwe te noemen.

“Ik heb Bowie altijd bewonderd. Dat hij tijdens zijn leven meerdere hartaanvallen overleefde, en ik een hartstilstand, versterkte de band die ik met hem voelde alleen maar. Hij heeft veel voor mijn leven en mijn fotografie betekend”, zegt Rübsamen.

Volgeboekt
De presentatie van David Bowie: Photography & Tribute door Bernard Rübsamen op zaterdag 9 december in het Luxor Theater is volgeboekt. Het Engelstalige fotoboek met tekstbijdragen van Emy Vesseur kost € 29,99 en verschijnt in een oplage van 1.000 exemplaren bij uitgeverij boektotaalnl.